SPIS TREŚCI................................................................................................................3

WSTĘP........................................................................................................ ................7

I.       KONTEKST                    HISTORYCZNY                       POWSTANIA                    TWÓRCZOŚCI  FILOZOFICZNEJ ............................................................................27

§1. Sytuacja społeczno-polityczna i kulturalna Ukrainy w XVIII w………………………………………………………………………….............................27

a. Utrata autonomii kozackich i wzrost scholaryzacji.................................................. 28

b. Rola Akademii Kijowsko-Mohykańskiej ..................................................................29

§2. Rys biograficzny .................................................................................................. 40

a. Dzieciństwo, młodość i okres studiów.....................................................................41

b. Czas pracy pedagogicznej ..................................................................................... 44

c. Okres wędrownego nauczania ............................................................... ................45

II. SWOISTOŚĆ I CHRONOLOGIA PISM ..................................................................49

§1. Traktaty i dialogi.....................................................................................................50

a. Obudziwszy się, zobaczyli Jego chwałę .................................................................50

b. Całuj mnie pocałunkami swoich ust!  ......................................................................51

c. Drzwi wejściowe do chrześcijańskiej moralności ................................................... 51

 d. Narcyz. Rozmowa o poznaniu siebie ................................................................... 52

e. Symfonia, nazwana księgą Aksy, o poznaniu samego siebie ............................... 52

f. Uczta nazwana dwoje, czyli o tym, iż lekko jest być szczęśliwym ......................... 53

g.Uczta 1-sza, nazwana Observatorium [Syjon]  ...................................................... 54

h.Uczta 2-ga, nazwana Observatorium [po hebrajsku Syjon] …………..................…54

i. Dialog, albo rozmowa o dawnym świecie .............................................. .................55

j .  Rozmowa  pięciu  podróżnych  o  prawdziwym  szczęściu  w  życiu      [towarzyska rozmowa o pokoju ducha] ...........................................................................................55

k. Okrąg. Przyjacielska rozmowa o pokoju ducha..................................... ....................56

l. Rozmowa nazwana alfabet, albo abecadło pokoju .................................................. ..56

m. Książeczka zwana Silensus Alcibiadis, czyli Obraz Alkibiadesa [wąż izraelski]………………………………………………………………............................................…...57

n. Książeczka o czytaniu Pisma Świętego, nazwana żoną Lota ....................................................................................................................................... 59

o. Walka arcystratega Michała z Szatanem o tym jak łatwo jest być dobrym .........................................................................................................................................60

p. Sprzeczka diabła z Warsawą .......................................................................................61

q. Wdzięczny Herod .........................................................................................................61

r. Ubogi Skowronek...........................................................................................................61

s. Dialog zatytułowany wężowy potop .............................................................................62

§2. Bajki, listy, oraz pozostała spuścizna literacka ..........................................................63

a. Bajki Charkowskie ........................................................................................................63

b.Listy ...............................................................................................................................64

c.Poezja ...........................................................................................................................67

d. Przekłady .....................................................................................................................69

e.Sen ................................................................................................................................71

III. PODSTAWOWE CECHY FILOZOFII RELIGIJNEJ………………................................73

§1. Rozróżniana terminologiczne .....................................................................................76

a. Hipostasis i prosopon  ..................................................................................................76

b. Бытіе, естество, сущеcтво, сый ................................................................................78

§2. Antynomiczna interpretacja rzeczywistości ...............................................................79

a. Podstawowe antynomie ...............................................................................................80

b. Ruch po kole ................................................................................................................83

§3. Słowo jako archetyp ludzkiej kultury .........................................................................85

a. Znakowa koncepcja słowa .........................................................................................87

b. Symbolizm...................................................................................................................88

§4. Bezpośrednie nawiązanie do refleksji św. Maksyma Wyznawcy ……......................89

a. Poznanie kontemplacyjne ...........................................................................................91

b. Panenteistyczna wizja rzeczywistości ........................................................................92

§5. Ewagriuszowska koncepcja ascezy .........................................................................95

a. Walka z namiętnościami .............................................................................................96

b. Kontemplacja naturalna .............................................................................................99

c. Kontemplacja mistyczna ............................................................................................99

IV. TEORIA SAMOPOZNANIA .....................................................................................101

§1. Poznanie Boga drogą prowadzącą do prawdziwego szczęścia  ............................101

a.  Odkrycie istnienia Bożego ......................................................................................103

b.  Poznanie odwiecznej mądrości ..............................................................................105

§2.  Konieczność odkrycia własnej tożsamości ........................................................... 109

a. Marginalne znaczenie ludzkiej cielesności...............................................................110

b.  Myśl wyrazem ludzkiej egzystencji ........................................................................ 111

c.    Odkrywanie Boga w sercu .............................................................. ......................114

§3. Wchodzenie w prawdziwą przyjaźń  z Bogiem ............................... .......................118

a.  Obdarowanie człowieka Bożym światłem ........................................ .......................119

b.   Performatywnafunkcja języka  .................................................................................121

c.  Lektura tekstu natchnionego ....................................................................................122

d.   Odkrywanie Tego, który jest święty ....................................................................... 127

e.  Intymność Królestwa Bożego ................................................................................ 129

§4. Postrzeganie rzeczywistości z Boskiej perspektywy ............................................ 130

a. Obdarowanie jednością w jedynej Hipostazie prawdziwego człowieka …………………………………………………………………………. ................................130

b. Dążenie prowadzące do doświadczania prawdziwego szczęścia ............................ 134

c. Poznawanie podstawowych aspektów Hipostazy Boga: Miłości i Jedności ………………………………………………………………………..................................…138

V.    ETOS PRAWDZIWEGO CZŁOWIEKA ..................................................................141

§1. Realizacja potrzeb serca ........................................................................................ 142

a. Wykonywana profesja ............................................................................................... 143

b. Przyjazna miłość człowieka (braterstwo)  ................................................................. 149

§2. Życie w relacji z innymi ludźmi ........................................................ ........................152

a. Wspólne patrzenie prawdziwych przyjaciół na to co niewidzialne ........................... .155

b. Ostrożna postawa względem pochlebców ......................................... .......................159

c. Życzliwe wsparcie początkujących ..................................................... .......................162

§3. Szczęśliwa starość............................................................................. ......................165

a. Przyjemności zmysłowe..................................................................... ........................166

b. Niesprawność fizyczna a możliwość pracy ....................................... .......................170

c. Bliskość śmierci ................................................................................. .......................171

ZAKOŃCZENIE .............................................................................................................179

BIBLIOGRAFIA .............................................................................................................189